Parametry kalkulatora pobierane z modelu

Po zaznaczeniu pojedynczego pręta lub elementu wymiarowego i wywołaniu Kalkulatora współ. długości wyboczeniowej z menu kontekstowego prawego klawisza myszki otwiera się okno kalkulatora do którego przekazywane są dane z projektowanego modelu. Dane te można podzielić na trzy odrębne grupy:

•      dane dotyczące liczonego pręta lub elementu,

•      dane dotyczące elementów przyległych w węźle początkowym liczonego pręta lub elementu,

•      dane dotyczące elementów przyległych w węźle końcowym liczonego pręta lub elementu.

Dane dotyczące liczonego pręta lub elementu:

Element dla którego liczone są współczynniki długości wyboczeniowej jest zawsze pojedynczym prętem lub elementem wymiarowym. Dla niego ustalane są dwie wzajemnie prostopadłe płaszczyzny wyboczenia (XZ i XY) pokrywające się z odpowiednimi osiami lokalnymi tego pręta lub elementu i których linia przecięcia pokrywa się z osią lokalną X zlokalizowaną wzdłuż osi pręta lub elementu. Dla pręta lub elementu liczonego ustalana jest jego długość, moduł Younga oraz momenty bezwładności przekroju w obu płaszczyznach wyboczenia oraz sposób zakończenia pręta lub elementu w węźle początkowym i końcowym (przegubowy lub sztywny).  Jeśli w węźle początkowym lub końcowym pręt lub element zakończony jest przegubem, wówczas w dalszych rozważaniach pomijane są wszystkie elementy dochodzące w tym węźle z wyjątkiem podpór.

Dane dotyczące elementów przyległych w węźle początkowym i końcowym liczonego pręta lub elementu:

W pierwszej kolejności w węzłach początkowym i końcowym elementu liczonego rozpoznawane są podpory: przegubowa lub sztywna. Jeśli jedna z tych podpór zostanie rozpoznana w węźle, pomijane są w dalszych rozważaniach wszystkie pozostałe elementy dochodzące w tym węźle (ewentualne rygle i słupy).

Przez podparcie przegubowe pręta lub elementu liczonego w węźle początkowym lub końcowym rozumie się taką blokadę przemieszczeń w tym węźle, dla której przynajmniej jedna z tych blokad tworzy z osią pręta liczonego kąt mniejszy niż 90 stopni.

Przez podparcie sztywne pręta lub elementu liczonego w węźle początkowym lub końcowym rozumie się opisane powyżej podparcie przegubowe dla którego dodatkowo wektor prostopadły do przynajmniej jednej  z płaszczyzn blokady obrotu ma składową prostopadłą do rozpatrywanej płaszczyzny wyboczenia.

Z takiej definicji podpór wynika że podpora przegubowa rozpoznawana jest jednocześnie dla obu płaszczyzn wyboczenia a podpora sztywna osobno dla płaszczyzny XZ i osobno dla płaszczyzny XY. Stąd też wynika że pręt/element liczony może być w jednej płaszczyźnie podparty przegubowo a w drugiej np. sztywno.

Jeśli w węzłach początkowym i końcowym elementu liczonego nie zidentyfikowano podpór według powyższych wytycznych, program przechodzi do identyfikacji pozostałych elementów dochodzących czyli rygli i słupów. W pierwszej kolejności wśród wszystkich elementów dochodzących w dalszych rozważaniach eliminowane są te które do danego węzła początkowego lub końcowego dochodzą przegubem oraz te które na przeciwległym końcu zakończone są „wolnym końcem”. Wszystkie pozostałe elementy dochodzące do węzłów początkowego i końcowego dzielone są na słupy i rygle w danej płaszczyźnie wyboczenia. Za słupy uważa się wszystkie elementy dochodzące do węzła dokładnie współliniowe z prętem/elementem liczonym a za rygle wszystkie elementy do niego prostopadłe w danej płaszczyźnie wyboczenia. Wszystkie takie elementy maja ustawiony współczynnik liniowości na wartość 1. Program pozwala również uwzględnić przy ustalaniu sztywności połączeń w węzłach elementy dochodzące ukośnie do pręta/elementu liczonego w węźle. Przy czym uwzględniane są zarówno elementy dochodzące ukośnie w danej płaszczyźnie wyboczenia jak i elementy ukośne dochodzące w dowolny sposób. Wszystkie te elementy można zidentyfikować w kalkulatorze po tym, że ich współczynnik liniowości jest zawsze mniejszy od 1 i zależy on od proporcji kąta ułożenia elementu ukośnego względem rzeczywistych lokalizacji słupów i rygli w obu płaszczyznach wyboczenia. Sztywność takiego elementu rozkładana jest współczynnikiem liniowości na słup i rygle w obu płaszczyznach wyboczenia. Stąd wniosek że ilość słupów i rygli dochodzących do węzła pręta/elementu liczonego może być w ogólnym przypadku dowolna. Jeśli jednak użytkownik chce wyeliminować wszystkie elementy dochodzące ukośne z rozważań (wariant bardziej konserwatywny) wystarczy w poszczególnych tabelkach tam gdzie współczynnik liniowości jest mniejszy niż 1 ustawić ten współczynnik na „0” lub usunąć taki wiersz z tabelki. Dla wszystkich elementów dochodzących do węzła przyjmowany jest w rozpatrywanej płaszczyźnie wyboczenia moment bezładności względem tej osi lokalnej elementu dochodzącego dla której kąt względem tej płaszczyzny wyboczenia jest największy. Jeśli kąt ten jest mniejszy niż 90° to tak przyjęty moment bezwładności  dodatkowo jest redukowany współczynnikiem stanowiącym stosunek wartości tego kąta do kąta prostego. Pozostałe parametry potrzebne do ustalenia sztywności pręta dochodzącego takie jak moduł Younga i długość pobierane są z danych modelu.

Na koniec ustalany jest sposób zakotwienia (w pozostałych elementach konstrukcji lub podporze) każdego elementu dochodzącego na przeciwległym jego końcu (przegubowy lub sztywny). W przypadku przegubowego zakończenia elementu dochodzącego na przeciwległym końcu do dalszych rozważań brana jest zachowawczo połowa sztywności tego pręta.

Wszystkie opisane powyżej ustalenia realizowane są dla wszystkich elementów dochodzących w węzłach osobno w każdej płaszczyźnie wyboczenia.

Opisane powyżej automatyczne przekazywanie danych z modelu do kalkulatora współczynników długości wyboczeniowej w większości typowych przypadków pozwala na szybkie ustalenie właściwych współczynników wyboczenia dla prętów i elementów układu ramowego. Jednakże ze względu na to że model prętowy zbudowany w programie może być całkowicie dowolny i ogólny, mogą zdarzyć się przypadki w których użytkownik powinien dostosować tak otrzymane dane do konkretnej sytuacji projektowej występującej w modelu (np. wówczas gdy element dochodzący z jakichś powodów został podzielony na kilka prętów współliniowych). Dlatego też w opisywanym kalkulatorze umożliwiono pełną edycję wszystkich danych przekazanych z modelu jak również ręczną możliwość usuwania i dodawania nowych elementów dochodzących.